Bloglar

Tehlikeli Akışkanlar Nasıl Transfer Edilir?

Kimyasalların çoğu ya zehirli, uçucu ya da oldukça aşındırıcıdır ve bu nedenle dikkatli kullanılmalıdır. Kimyasallar çevreyi kirletip zarar verebilir ve sağlığınız için tehlikeli olabilir. Tüm bu risklerden dolayı kimya endüstrisinde yer alan tesislerin ve proseslerin güvenli bir şekilde kurulması sorumluluğu oldukça önemli ve büyüktür. Bu teknik incelemede, tehlikeli kimyasalların pompalanmasıyla en iyi nasıl başa çıkabileceğinizi tartışacağız.

Kimyasalların Tehlikesi

Endüstriyel uygulamalarda, hem endüstriyel malların üretimi hem de tüketim malları için çok çeşitli kimyasallar kullanılmaktadır. Bunun yanı sıra, evsel atık su arıtımında, kimyasal atık uygulamalarında ,ilaç endüstrisinde veya endüstriyel atık su arıtımında kullanılırlar. Aynı zamanda endsütride yüzey işleme ve kaplama uygulamalarında da kullanılırlar, örnek olarak galvaniz endüstrisindeki sıcak daldırma galvaniz banyolarda veya hijyenik ekipmanların temizliği için CIP prosesleri gibi hijyenik uygulamalarda kullanılmaktadır.
Birçok kimyasal, metilbenzen veya toluen gibi bileşik kimyasallar olarak kabul edilir. Bunlar genellikle yapışkan bileşiklerde solvent olarak kullanılır. Solunduğunda, bu solventler merkezi sinir sistemi için çok tehlikelidir ve hafıza kaybına neden olabilir. Bu maddelerin kanserin gelişmesine de yol açabileceği biliniyor. Endüstride en çok kullanılan asitlerden biri sülfürik asittir. Suni gübre üretiminde kullanılır ve elektrolit görevi gördüğü otomotiv akülerinde bulunur.

Sülfürik asit ciltle temas ettiğinde ciddi yanıklara neden olabilir; kuşkusuz bu süreçlerde üretim sürecini kesinlikle güvenli bir şekilde organize etmek son derece önemlidir ve sızıntı% 100 engellenmelidir. Hidroklorik asit kullanımı akciğerlere, diş minesine ve gözlere zarar vererek uzun süreli sağlık şikayetlerine neden olabilir. Aseton veya hidrojen florürün kullanıldığı yerlerde, güvenlik önlemlerinin alınması çok önemlidir.

Kimyasallar genellikle konteynır, varil ya da IBC'lerle  fabrikaya teslim edilir. Kimyasallar buradan, üretim hattının depolama tankları veya reaktörler gibi kullanıldıkları kısmına taşınır. Kimyasallar daha sonra karıştırılır, seyreltilir veya karışımlarda katı madde olarak kullanılır. Bundan sonra tortuyu filtrelemek gerekebilir. Ayrıca sürecin bu bölümünde sızıntı riski tamamen ortadan kaldırılmalıdır.

Sızıntısız çalışma ve tüm akışkanın kullanılabilmesi
Salmastra(sızdırmazlık elemanı), pompanın güvenli çalışması için kritik bir husustur. Endüstriyel pompa dünyasında "Bir pompa, ancak salmastrası kadar iyidir", iyi bilinen bir sözdür. Pompa tipi, salmastra seçimini sınırlar. Bu, salmastrasız pompaları salmastralı pompalarla karşılaştırıldığı zaman kolayca anlaşılacaktır.

Yumuşak Salmastralı Pompalar
Mil üzerinden sızdırmazlık elemanı kullanan santrifüj pompalar, dişli pompalar ve loblu pompalar gibi çoğu tip pompalarda, pompalanacak akışkan ile mil arasında bir sızdırmazlık sağlanmalıdır. Bunun için bir salmastra kutusu ve yumuşak salmastrası kullanılabilir (şekil 1). Bununla birlikte yumuşak salmastraının dezavantajı çalışma sırasında halkaların ısınmasıdır, ki bu ATEX ortamlarında çok tehlikelidir. Bu salmastralar, yalnızca akışkan bir soğutucu ve bir yağlayıcı olarak kullanıldığında iyi çalışır. Bir salmastra kutusu, çok fazla bakım gerektirir ve aynı zamanda, aşınmanın bir sonucu olarak çok fazla nihai aşınma oluşabilir. Bu kusur, kristalleşen sıvılar pompalandığında daha da sık meydana gelir ve bu da ortam havasına sızabilir.

slmstra1                                 slmstra2                                                                                 

  

Bir sızdırmazlık haznesi veya dışarıdan yıkama sistemi bir çözüm sunabilir (Şekil 2). Yine de akışkan, haznenin içine yerleştirilmiş olan salmastra halkalarından sızabilir. Dışardan yıkama sistemi ile birlikte akışkan önemli ölçüde seyreltilebilir. Pompanın arızasını ve sızıntısını bildirmek için hazneye sıvı seviyesi yükseldiğinde bir alarm yerleştirilebilir. Bu tür bir pompanın tehlikeli kimyasallar aktarılırken kullanılması pahalıdır. Bunun başlıca nedeni, bariyer sıvısı ve contaların yüksek bakım ve yüksek sık değiştirme maliyetleridir, arıza süresinden ve bununla ilgili maliyetlerden bahsetmeye bile gerek yok.

Mekanik Salmastralar
Proses pompalarında mekanik salmastra kullanımı çok daha yaygındır, çünkü çok daha güvenlidir (Şekil 3 ve 4). Mekanik salmastra yay yüklü bir gerilime sahiptir. Sızdırmazlık yüzeyi sıvı ile soğutulur ve yağlanır. Bununla birlikte, salmastra sabit bir yüzeye karşı döndüğü için hızlı bir şekilde aşınma gösterecektir. Tekli mekanik salmastra, sızıntılara karşı çok hassastır. Sıvı sızabilir, damlayabilir veya buharlaşabilir, böylece ortam havasında fark edilmeyen buharlar kaçarak tehlikeli durumlara yol açabilir. Çift mekanik salmastra kullanılsa bile (Şekil 5), yukarıda açıklanan aşınma ilk salmastrada meydana gelecektir. Sızıntı hassasiyeti azalmaktadır ancak tek mekanik salmastra için açıklanan yüksek bakım maliyetleri aynı kalmaktadır. Burada da bir alarm sistemi kurmak mutlak bir gerekliliktir. Çift mekanik salmastra, basıncı korumak için bir termo-sifonlama sistemi (Şekil 6) veya ekstra bir pompa gerektirir. Ayrıca yedek parça maliyetleri ve dahil olan işçilik maliyetleri (bakım, inceleme ve kurulum gibi) de hesaba katılmalıdır.

slmstra3                   slmstra4                                slmstra5                         slmstra6                                                  

Salmastrasız Pompalar
Garip bir şekilde salmastrasız pompaların da sızdırmazlık elemanları vardır. Bunlar, gövdenin flanş yüzeyleri arasında sabit bir contanın oluşturulduğu halka contalarından oluşur. Salmastrasız terimi, salmastrasız bir pompanın pompalama eylemini ifade eder. Sabit conta, hareketli pompa parçalarının oluşturduğu aşınmayı önler. Sıvı tamamen gövde içindedir ve pompa haznesinde tamamen sızdırmazdır. Peristaltik pompalar, manyetik kaplinli pompalar ve hava diyaframlı pompalar bu prensibe göre çalışır. Islanan malzemeler (akışkanla temas eden malzemeler) transfer edilen akışkana kimyasal olarak dirençli olduğu sürece, tamamen sızıntısız bir çalışmayı garanti eden tam bir koruma vardır.

Manyetik Kaplinli Pompalar
Akışkanla temas eden pompanın parçaları genellikle metal olmayan, metal astarlı veya paslanmaz çelik malzemeden üretilir. ETFE (Tefzel) sızdırmaz bir pompa, aşındırıcı maddelere karşı ek güvenlik sağlar, ayrıca çelik bir pompa muhafazasının sağlamlığına ve sağlamlığına sahiptir. Birçok manyetik kaplinli pompa, herhangi bir kesinti olmaksızın onlarca yıl çalışır. Bu sağlam pompa prensibi normalde sorunsuz çalışır. Normal çalışma şartlarında, iki yılda bir dikkatle incelenmesi gereken tek parça yataklamalardır. Yataklama sisteminin normal çalışma koşulları (aşındırıcı aşınma olmaksızın temiz sıvıyla çalışma) altında yaklaşık 5 yıllık bir ömrü vardır.                                                                                     

Manyetik kaplinli pompalarının güvenilirliği, onları birçok rafineride ve kimyasal üretim endüstrisinde standart olarak öngörülmesini sağlar. Manyetik kaplinli pompalar, viskoz sıvılar  (> 250 cP) veya katı parçacıkları içeren akışkan transferinde uygun değildir. Bu tip akışkanların transferinde mıknatıslar ve yataklarda çok fazla yük oluşur. Akışkan yüksek bir viskoziteye sahip olduğunda,manyetik kaplinli pompada debi kaybı oluşacaktır. Manyetik kaplinli pompalar ayrıca katı partikül içeren akışkanlar için uygun değildir. Pompalar bu akışkanı transfer ederken hasar görüp parçalanabilir. Pozitif deplasmanlı bir pompa, bu uygulamalar için daha iyi bir seçimdir. Bir de yüksek viskozite değerine sahip ,zehirli siyanür bileşiklerinin yer aldığı boya ve vernik üretimini düşünün!

Pozitif Deplasmanlı Pompalar : Uygun bir Alternatif
Hortum-Peristaltik pompa, tehlikeli kimyasalları pompalamak için iyi bir alternatiftir. Bir rotor etrafına esnek bir hortum yerleştirilir ve belirli noktalarda hortuma basınç uygulanarak sıvı ortamla temas etmeden tamamen güvenli bir şekilde aktarılır (Şekil 7). Kireç, kuvvetli aşındırıcı bir akışkana örnek olarak verilebilir. Bu sıvı, bir hortum pompası ile tamamen güvenli bir şekilde pompalanabilir. Kauçuk, Nitril, EPDM ve Hypalon gibi geniş hortum malzemesi seçimi nedeniyle bir peristaltik pompa da Hypo (sodyum hipoklorit) transferi için idealdir.

Her devirde pabuçlar hortuma baskı yapar. Hortumun oldukça elastik ancak dayanıklı bileşimi, son derece uzun bir kullanım ömrü sağlar. Metal esnek hortum bulunmadığından, peristaltik pompalar, kauçuğun dayanamayacağı solventleri ve diğer kimyasalları transfer etmek için uygun değildir. Aşınmaya duyarlı bir hortum parçalanmaya ve parçalarını sıvının içerisine bırakmaya başlayacaktır. 

 

HORTUM POMPA (1)

Yalnızca hortumlar aşınır ve sonunda değiştirilmeleri gerekir. Oluşan bir sorun nedeniyle hortum yırtılırsa ya da parçalanırsa, akışkan pompa gövdesine girer. Normalde, bir pompa muhafazası alüminyum veya dökme demirden yapılır. Bunu önlemek için, peristaltik pompalar bir hortum patlaması tespit sistemi ile donatılabilir. Bu sistem, basınç oluşumunu      ölçer. Sensör bu basıncı ölçer ve bir bildirim verir. Pompa gözetimsiz bırakılırsa ve hemen durdurulamazsa, yataklar, sürücü ve hatta motor onarılamayacak şekilde hasar görebilir.
Bu parçalar yalnızca yanaklı conta ile korunmaktadır. Bu conta, basınç oluştuğunda hızla kırılır.

Hava Diyaframlı Pompalar
Hava diyaframlı pompalar (AODD pompalar) standart olarak enjeksiyon tekniği ile üretilen PVDF, Polipropilen veya metal malzemeden imal edilir. Bu malzemeler solventlere karşı dayanıklıdır. Ancak standart malzemelerin yeterince iyi olmayacağı kimyasallar var. Örneğin sıcaklık sınırlamaları, kimyasal direnç veya satın alma maliyetleri ile ilgisi vardır.
Enjeksiyonla kalıplanmış (metal olmayan) AODD pompalarının sıcaklık sınırı + 90 °C'dir. Bu nedenle, genellikle diyafram için standart olmayan bir malzeme gereklidir. PTFE (Teflon), solventler ve kimyasallar için iyi bir seçimdir. Bu diyafram malzemesi, sıvının hava odalarına girmemesini sağlar.

hava diyaframlı

PVDF pompa gövdelerine sahip pompalarda genellikle bir metal veya bir Polipropilen merkez bölüm bulunur. Diyafram arızası durumunda, oakışkan orta bölüme girecek ve burada yer alan malzemelere zarar verecektir. Diyafram patlaması alarm sistemi için hava bölümüne bir kaçak tespit sensörü yerleştirilebilir, ancak bu kusursuz bir çözüm değildir çünkü sensörler pompanın hava tarafına takılıdır. Yalnızca diyafram patlaması gerçekleşmişse alarm verilecektir. Akışkan çoktan hava tarafına kaçmış olacaktır. Pompa durdurulmadan önce sıvı atmosfere zaten sızmış olabilir.

Dolu Malzemeden İşlenmiş Hava Diyaframlı Pompalar
Tehlikeli ortamlarda agresif ve korozif akışkanların taşınması için, tek parça katı saf PTFE'den üretilen çift etkili diyaframlı pompalar geliştirilmiştir. Güvenliğin çok önemli olduğu uygulamalar için bu pompalar en güvenli çözümdür. Saf PTFE kimyasal olarak eylemsizdir yani kimyasal olarak nötrdür ve kimyasallara tepki vermez. Ne yazık ki, Saf PTFE enjeksiyonla kalıplanamaz. Pompalar, katı saf bir PTFE bloğundan frezelenmelidir. Bu tip bir pompa ile tüm kimyasallar ve solventler herhangi bir korozyon veya sızıntı yapmadan pompalanabilir. Potansiyel olarak patlayıcı alanlarda (ATEX ortamları), pompa, az miktarda karbon eklenerek katı bir PTFE malzemeden üretilebilir. Bu değiştirilmiş malzeme aynı kimyasal özelliklere sahiptir; eklenen karbon, PTFE'nin elektriksel olarak iletken olmasını sağlar. Bu, pompayı ATEX 2014/34 / EC yönergelerine uygun olarak kullanıma uygun hale getirir.

pure serisi

Şekil-9: Bariyer Odalı Hava Diyaframlı Pompa

Ek güvenlik önlemleri
Bu pompalar tek blok katı PTFE'den imal edilmelerine ve ekstra güvenlik sağlamalarına rağmen, diyafram aşınmaya ve patlamaya karşı hassastır. Diyafram arızası durumunda, pompalanan sıvı hava odasına girebilir ve susturucu aracılığıyla pompayı terk edebilir. Bu pompa frezelendiğinden, kolayca aksesuar eklemek çok uygun maliyetlidir. Drenaj kanalları ve bariyer odalarını düşünün. Bu, personel ve çevre için daha da iyi koruma sağlar.

Bariyer Odaları
Bir bariyer sistemi (Şekil 9), her sıvı haznesinde bir çift diyaframa sahiptir. Çift diyaframların arasına nötr bir sıvı yerleştirilir ve nötr sıvı izlenir. Bir diyafram arızalandığında, sıvı çift bölmeye girer, ancak yine de ikinci diyafram tarafından atmosfere sızdırmaz şekilde kapatılır. Bariyer sıvısındaki sensörler, pompalanan sıvının girişini algılayacak ve alarm verecektir. Bir diyafram arızalandığında, sensörlerden biri diyafram patlamasını algılayacak ve bir alarm verecektir.

Drenaj Kanalları
Çift diyaframlı bir pompada, pompa odalarından biri her zaman akışkanla doludur. Pompa durdurulduğunda bile, pompa haznesinde sıvı yer alacaktır. Çekvalf olarak çalışan küresel
vanalar, sıvının pompadan dışarı akmasını önleyecektir. Birkaç farklı sıvıyı pompalamak için bir pompa kullanılıyorsa, pompa odası dikkatlice boşaltılmalıdır. Bu şekilde önceki akışkanla yeni akışkanın karışıp kontamine olması önlenebilir. Ayrıca bakım yapılırken, pompa açılmadan önce pompanın boş olması sağlanır.

drenaj kanalları

Şekil-10: AODD pompanın drenaj kanalları

Muhafazanın sağlamlığına zarar vermeden katı imal edilmiş pompanın yan tarafındaki bir delikten pompaya bir drenaj entegre edilebilir (Şekil 10). Bu şekilde, pompa bakım için veya pompalanacak sıvıyı değiştirirken boşaltılabilir.

SONUÇ

Tehlikeli kimyasalların transferi için bir pompa seçerken dikkate alınması gereken önemli gerçekler şunlardır:
• Sızdırmadan çalışan bir pompa seçmenin gerekliliği
• Kullanılan malzemelerin transfer edileecek kimyasallara karşı kimyasal direnci
• Güvenli bir şekilde çalıştırılması kolay bir pompa
• Kurulum, muayene ve bakımı güvenli bir şekilde yapabilme

Kesin bir kural olarak tehlikeli kimyasalları pompalarken hacim ve viskoziteye bağlı olarak:
-Orta hacim, düşük ve orta viskoziteli akışkanlar  ⇒ katı malzemeden işlenmiş hava diyaframlı pompalar
-Yüksek hacimli ince akışkanlar  ⇒ manyetik kaplinli pompalar
-Yüksek hacimli orta viskozitede akışkanlar ⇒ hortum pompalar
-Yüksek hacimli yüksek viskozitede akışkanlar ⇒ monopompalar

Ancak en önemlisi, prosesinizin sıvı özelliklerine göre en iyi pompayı seçmek ve pompanızın günlük çalışma süresini dikkate almak önemlidir. 7/24 çalışma şartları, başka bir pompa ilkesi gerektirir. Derinlemesine bir risk analizi, tehlikeli sıvıların transferinin güvenli ve güvenilir bir şekilde yapıldığından emin olmanıza yardımcı olacaktır.



Blog listesine geri dön.